Kira artışı; bir konutun veya işyerinin belli bir bedel karşılığında, bir süre için sahibi tarafından sözleşme ile başkasına devredilmesinde ödenen kira bedelinin belli aralıklarla arttırılmasıdır. Kiralanan konut veya işyerinin kira bedelinin belirli aralıklarla belirli oranda artırılmasına kira artış oranı denir. Ödenen kira miktarının enflasyon ve zorlaşan hayat şartları içerisinde düzenli olarak artırılması hakkaniyete uygun olacaktır. Konut ve işyerlerinde zam yapılırken farklı yasal düzenlemeler vardır. Konutlarda kira artışına yasal bir sınır getirilmişken, işyerlerinde ise kira artışı serbest bırakılmış ve tarafların kendi aralarında yapacağı sözleşmeye göre belirlenmesine izin verilmiştir. 2022 yılında getirilen kanun ile 1 Temmuz 2023’e kadar yenilenecek konut kira sözleşmelerinde artış bir önceki kiranın yüzde 25’ini geçemeyecektir. Kanun yürürlüğe girmeden önce kira artışlarında iki ihtimal söz konusuydu;
Kira artış oranı hesaplama aracımız ile 2023 yılı için TÜİK verileri ile kira artış hesaplaması yapabilirsiniz. Kira sözleşmesi eğer ki 11 Haziran 2023 ve 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenileniyorsa yapılacak olan artış mevcut kira bedelinin 25 artış yapıldığı takdirde mevcut kira bedeli 5.000 TL olacaktır. Bu tarihten sonra yapılacak artış hesaplanırken dönemin TÜFE oranı dikkate alınacaktır.
Son dönemlerde kira artış oranı neye göre yapılır? Sorusu çok fazla sorulmaya başlandı. Bu sorunun cevabını vermeden şunu belirtmek isteriz. Ev sahibi tarafından talep edilebilecek yasal düzenlemelere aykırı bir kira artışını kiracı kabul etmeyecektir. Ev sahipleri açısından bakıldığında ise kiraladığı mülkün değerinde bir kira tutarı belirlenmesi onun menfaati için önemlidir. Bu nedenle kira artışının neye göre hesaplanması gerektiği, hem kiracılar hem de ev sahipleri tarafından oldukça önemli bir konudur. Konut ve iş yeri sahipleri özellikle enflasyon oranının yüksek olduğu dönemlerde kira artışının neye göre belirleneceği konusunda kafa karışıklığı yaşayabiliyor. Benzer şekilde mülk sahibi ile kiracı arasında anlaşmazlıklar da ortaya çıkabiliyor. Kiraların artışıyla ilgili yasal düzenlemeleri bilmek ve taraflar arasındaki kira sözleşmesine uygun hareket etmek bu sorunları büyük oranda ortadan kaldırıyor diyebiliriz. %25’lik kira artış şu şekilde hesaplanır:
Kira artış, taşınmaz için yapılan aylık ödeme tutarının artışı yılda bir kez olmak üzere gerçekleşiyor. Kira artış oranı bir önceki yılın kira tutarına ve son 12 ayın tüketici fiyat endeksi bir diğer adıyla TÜFE’ye göre hesaplanır. Taşınmazın aylık kiralama bedeline TÜFE oranından daha yüksek bir zam uygulanamaz. Aynı zamanda kira artış oranı Borçlar Kanunu’nun 344. maddesine uygun bir şekilde yapılmalıdır. Kira artış oranı normal şartlarda TÜFE verilerine göre hesaplanır. Fakat hükümet tarafından getirilen uygulama sonrasında yüzde 25’le sınırlandırılmıştı. Buna göre; 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen sözleşmelerde, kiracıya yüzde 25’in üzerinde zam yapılamayacak. Yüzde 25’lik zam sınırı sadece konut için geçerli olacak. İşyeri kiraları için böyle bir sınır bulunmuyor.
Kiraya veren ile kiracı arasındaki kira sözleşmesine konu kiralananda uzayan kira dönemlerine ilişkin, kira bedelini artan enflasyona karşı korumak amacıyla, her kira döneminin bitiminde yapılan kira bedeli güncellemesine, kira artışı denilmektedir. Kiracı ve ev sahipleri için en önemli konulardan bir tanesi kira artışı neye göre yapılır ve nasıl hesaplanır. Kira tutarı çeşitli faktörlere bağlı olarak her yıl düzenli bir şekilde artış gösteriyor. Kiracıları korumak ve koşulların üstünde kira artışı yaşanmaması için 2022 yılında bu oran %25 ile sınırlandırılmıştır. Kira artışı hesaplama, bir süredir aynı konutta ya da iş yerinde kiracı olanlar için kira artışını belirlemek açısından, ilk defa ev kiralayacak olan kişiler için de sözleşme koşullarını belirleyebilmek açısından önemlidir.
Normal şartlarda TÜFE verilerine göre hesaplanan kira artış oranları, hükümet tarafından getirilen uygulama sonrasında yüzde 25’le sınırlandırılmıştı. Buna göre; 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen sözleşmelerde, kiracıya yüzde 25’in üzerinde zam yapılamayacak. Yüzde 25’lik zam sınırı sadece konut için geçerli olacak. İşyeri kiraları için böyle bir sınır bulunmuyor.
Konutta kira artışını sınırlayan düzenleme, 2022 yılında Resmi Gazete’de yayınlandı. Düzenlemeye göre; 11 Haziran 2022 tarihi ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen kira sözleşmelerinde 25’i geçmeyecek şekilde belirlenmiştir. %25’i aşan sözleşmeler geçersiz sayılacaktır. Düzenleme kapsamında 1 yıl süre için, kira artış oranı hesaplanırken TÜFE yerine sabit oran uygulanacak. 12 aylık TÜFE ortalaması, yüzde 25’in altında olursa düşük olan oranda kira artışı yapılacak.
Ocak 2023 kira artış oranı belli oldu. Ocak ayı iş yeri kira artış oranı 25.
Ocak 2023 Ev Kira Artış Oranı Hesaplama;Mevcut Kira Bedeli: 6.000,00 TL
Kira Artışı Yapılacak Ay: Ocak 2023
Girdiğiniz Artış Oranı: %25
Kira Artış Tutarı: 1.500,00 TL
Aylık Yeni Kira Tutarı: 7.500,00 TL
Yıllık Yeni Kira Tutarı: 90.000,00 TL
Mevcut Kira Bedeli: 10.000,00 TL
Kira Artışı Yapılacak Ay: Ocak 2023
Girdiğiniz Artış Oranı: %72,31
Kira Artış Tutarı: 7.231,00 TL
Aylık Yeni Kira Tutarı: 17.231,00 TL
Yıllık Yeni Kira Tutarı: 206.772,00 TL
Nisa 2023 kira artış oranı belli oldu. Ocak ayı iş yeri kira artış oranı 25.
Mevcut Kira Bedeli: 6.000,00 TL
Kira Artışı Yapılacak Ay: Nisan 2023
Girdiğiniz Artış Oranı: %25
Kira Artış Tutarı: 1.500,00 TL
Aylık Yeni Kira Tutarı: 7.500,00 TL
Yıllık Yeni Kira Tutarı: 90.000,00 TL
Mevcut Kira Bedeli: 10.000,00 TL
Kira Artışı Yapılacak Ay: Nisan 2023
Girdiğiniz Artış Oranı: %70,20
Kira Artış Tutarı: 7.020,00 TL
Aylık Yeni Kira Tutarı: 17.020,00 TL
Yıllık Yeni Kira Tutarı: 204.240,00 TL